Un modelo para innovar: resumo e anotacións

Achego ao blog o resumo, aínda que un pouco longo, do esclarecedor traballo do profesor Carballo, relativo ao seu modelo de innovación.

A lectura do orixinal é dinámica e altamente comunicativa; recoméndoa para completar o que recibimos na clase o outro día. Colgo a miña achega sen ter moi revisado o texto, desculpade se atopades algunha errata, mais irei pulíndoo estes días.

O obxectivo do traballo do profesor Carballo é realizar unha sintese do seu modelo de innovación.

Ese modelo é orixinal e procura contemporizar coa realidade actual para posibilitar a creación de escenarios e espazos innovadores nas empresas e nas organizacións.

A exposición do traballo segue estes puntos:
1. Modelo básico de innovación
2. Variables clave a desenvolver
3. Sistema de valores para a coherencia do modelo

1. Un modelo de progreso
Este “modelo de progreso” o de innovación baséase no binomio escaseza-necesidade.
A escaseza favorece a superación, fainos ser innovadores, pois fainos buscar a acción reparadora fronte ao que precisamos.
A escaseza é un reto continuo do ser humano, esta na esencia das nosas vidas.
O monopolio tiende a conservar su poder, defiende a súa posición, polo que non precisa innovar. A abundancia acrecenta os nosos temores e reduce o noso potencial de aventura.
O empresario auténtico desenvolve un sentido acuciado pola escaseza para alcanzar o éxito; ese sentido date a pertencia a unha idea ou te compromente ou impulsa, crea o “holding”: espazo de pertencia onde un está agusto e pode potenciar a súa acción.
A escaseza precisa dese sentido para acadar a innovación.
A escaseza non é suficiente por si, debe ir acompañada dun sentido común, dun proxecto, duha estratexia que busque un horizonte determinado.
A escaseza, que fai posible a superación, e o sentido crean as condicións dun desenvolvemento armónico do ser humano e das empresas e institucións.

Se temos as dúas grandes matrices da innovación: escaseza-necesidade e sentido, temos que aprender a crear espazos que as conteñan e buscar un modelo que impulse as accións, para orientar os nosos propósitos.

2. Innovando dende a experiencia
A experiencia debe ser base de toda acción: vivir é a antesala da innovación. Só aprendemos dende a experiencia propia.Hai que ter un referente metedolóxico (un lider empresarial, un padre-madre), mais temos que tirarnos á piscina: a satisfacción xurde da aprendizaxe na propia experiencia. Aprender dos erros e dos ensaios convértenos en máis sagaces, pero tamén fainos ser respectuosos cos demais, entendemos a necesidade da cooperación e as dificultades que a todos nos embargan cando actuamos.

Escaseza-necesidade+sentido común+experiencia= modelo de progreso=punto de partida da innovación

3. Cliente ¿versus? Proxecto
“O cliente é imprescindible para innovar: é un resorte central para ‘producir escaseza’ de forma continua.” Temos que adiantarnos ás súas manifestacións das necesidades, procurar satisfacer necesidades latentes ou case non manifestadas: hai que analizar o que o cliente quere, probar novos produtos, interpretar as necesidades potenciales.
O cliente é o fundamento da organización innovadora: temos que estar en permanente contacto.
O cliente é un faro que orienta a navegación da organización: a empresa debe saber a onde vai, debe ter un proxecto que conteña horizontes, obxectivos, estratexias e valores que sepan favorecer o desenvolvemento das súas enerxías para producir novedades para os clientes.É fundamental coñecer ao cliente, determinar as súas potenciales necesidades: hai que buscar a intercomunicación con el, hai que reflexionar e analizar a realidade creando un estilo coherente.
O proxecto nace da realidade, do coñecemento do cliente, mais recibe os nosos matices, queda organizado pola nosa interpretación da realidade: creamos un horizonte, uns obxectivos estratéxicos e unhas regras do xogo-valores.
Este proceso produce Coñecemento e novas prácticas.

As variables clave, estruturais dun Proxecto construído sobre o referente do Cliente (1ª “C”) son: A Calidade (cemento da orgaización) (2ª “C”), a Comunicación (3ª “C”) e o Estilo Directivo.

A Calidade procede da colaboración e comunicación co cliente mediante unhas formas directivas coherentes coas tres ces.

4. A ruta da Calidade á Innovación
A calidade é un seguro de supervivencia, está antes que o beneficio e lévanos directos á rendibilidade.
A calidade non é só un resultado, é un sentido profundo de funcionamento da organización que involucra a todos os actores do proceso:
- O cliente é o primeiro interesado sempre que o precio sexa aceptable.
- O traballor quere facer as cousas ben, quere estar satisfeito do seu traballo.
- Os directivos queren tamén que o seu traballo sexa excelente.
- O accionista, o propietario quere a rentabilidade a longo prazo, precisa a calidade para pervivir.A calidade é, por tanto, un punto de encontro (meeting point) na empresa, envolto por unha cultura organizativa, onde as vontades poden concentrarse cara ao futuro; é a gran potencialidade da empresa: crea os seus alicerces e ensinalle a dosificar esforzos e a definir procesos e competencias.
Hai diversas etapas e métodos para ir cara a calidade (ISO 9000, TQM, MEC). Hoxe as formas da calidade están no modelo Deming e nas experiencias xaponesas e nórdicas.Facer as cousas con calidade custa diñeiro nun principio, mais logo a mellora facilita a rendabilidade e acontinuidade.

5. Da Comunicación á Innovación
A terceira C, a Comunicación, debería chamarse InterComunicación.
A intercomunicación é interrelación, intercambio; é algo virtual e fai alusión ás relacións cos outros e a calidade desas relacións. Do que falamos en última instancia é da Calidade da Comunicación, da capacidade para colaborar, do intercambio de información, do apoio ao grupo e mutuo, do nivel de cooperación entre iguais e diferentes, etc.
A intercomunicación potencia e xera espazos de innovación, fomenta a calidade do grupo de traballo e da relación co cliente.“Unha organización é interesante, excelente ou competitiva ou Innovadora, se o é a comunicación co cliente e no seu interior”.
A calidade da intercomunicación aséntase en valores de respeto e calidez cos actores involucrados.“(É) preciso percorrer o longo camiño da mellora da comunicación co cliente; ao mesmo tempo, perseguir unha ampla intercomunicación e colaboración entre os de dentro, e os vinculados a eles, sean estes proveedores o cosultores en xeral; asi na mesma onda, abrirnos ao exterior e aos otros axentes produtivos, á competencia e aos cruces interempresariais.
” Deste xeito crearemos espazos de aprendizaxe compartido (shared learning) e modelos de bencmarking (de patrones de referencia).

Para lograr isto é preciso conducir en certas direccións e non noutras, o que depende do liderazgo, do estilo directivo que permite que se expresen e se fagan posibles as accións empresariais.Hai que dirixir con sentido común e coherencia.

6. Estilo de Dirección: la variable errática
O estilo directivo é unha variable decisiva no funcionamento da organización, pois é “onde e a través do cal exprésanse e fanse posibles ou imposibles as accións empresariais.

”Hai que ter en conta que as formas fan aflorar os contidos, a dirección “acompáñase por xestos e estilos que representan e dan a pauta do que se quere facer e como se quere.
”Hai que dirixir con sentido común e coherencia, implicándose, promovendo a intercomunicación, sendo xusto, transparente, inspirando confianza, sendo sinceiro e coherente, asi como respectuoso cos demais.
Para poder seguir un estilo directivo que cumpra con esas características é preciso non caer na rede da voráxine e vernos no espello, ser autocríticos e reflexivos para redefinir o noso modelo de responsabilidade e dirección.
O liderazgo debe partir dunha posición de humildade que busque un traballo grupal baseado en espazos de intercomunicación e aprendizaxe de todos os actores da organizacióne destes cos clientes e proveedores.
As claves do modelo de desenvolvemento están na responsabilidade e na aprendizaxe continua e a intercomunicación

7. Valores e Innovación
Os valores proporcionan a coherencia e o sentido global do modelo; son os referentes que nos apoian e orientan na consecución dos noso obxectivos. As regras do xogo e os valores dan o sentido á actividade e orientan o fluir do xogo.
Os valores deben ser coherentes entre si, e corresponderse co estilo de xestión practicado.
Hai catro valores críticos: respecto, responsabilidade, mellora continua e calidade-grupo; son os que aportan os elementos mínimos ao modelo de innovación.

O respeto é esencial non so cos que nos rodean, senón tamén co cliente que é unha variable esencial do sistema, un referente. O respeto ao cliente tradúcese pois no respeto ao noso traballo.

A responsabilidade leva ao compromiso; se somos responsables de algo sentimos que debemos comprometernos co resultado. A metodoloxía debe basearse na responsabilidade, pois otorga autonomía e vontade de construcción, xa que representa unha oportunidade de desenvolvemento persoal e da organización; a nosa conciencia levaranos a desexar “devolver” algo do que nos permiten facer.

Este compromiso conleva un constante anhelo de mellora. A base para a innovación é a mellora continua, o non durmirse nos loureiros.Os cambios non implican necesariamente mellora. O cambio pode facer voar as imaxinacións e descolocalas respecto ao real. A mellora continua desenvolve en nós outras actitudes e potencialidades: as vincula ao sentido do real; un comportamiento e unhas políticas de mellora continua favorecen o crecemento das persoas e dos grupos, así como xeran espazos democráticos e maior igualdade de oportunidades. O esforzo achegado convértese no centro da avaliación do rendemento.

A mellora continua é un valor e unha forma de comportamento que leva á innovación. É esencial que sexa asumido e fomentado polo grupo, pois chegaremos á calidade derivada de procesos e comportamientos grupales, complementando a educación individualista dos membros. O grupo é un área de mellora cultural.

Este sistema de valores do profesor Carballo “xoga un papel básico na correspondencia do modelo, no seu sistema de transformacións e autorregulación do mesmo. É un referente metodolóxico que nos permite avanzar sobre bases firmes no desenvolvemento de espazos innovadores ou cara á innovación.”

8. Recapitulación: puntos esenciais do modelo de innovación do profesor Carballo e reflexións miñas

1. Para xerar innovación debemos partir dos clientes, das súas necesidades-escasezas.
2 .O proxecto ten que construírse dende o coñecemento da realidade, das súas oportunidades.
3. Debe existir un horizonte, uns valores e unhas regras de xogo para todos os partícipes do proxecto; o funtamento reside no respecto.
4. Un sistema de calidade integrada é o cemento organizativo.
5. A intercomunicación é precisa para o perfecto desenvovemento da actividade dos axentes para a óptima colaboración.
6. A tecnoloxía é clave para o desenvolvemento; facilita a intercomunicación e os trámites do proceso.
7. O estilo de dirección será máis innovador se é participativo e democrático; fomentará a colaboración e permitirá superar as inhibiciones e barreras.
8. A clave está no compromiso e na actitude positiva: se facemos noso o éxito da organización dende o respecto, construiremos espazos e porcesos de cumprimento e satisfacción persoal e grupal.

(Reproducción de la aportación de Pablo Sánchez Fierro)